Endonezya’daki bir mağarada 31 bin yıl evvel yapılmış en eski ampütasyona dair deliller bulunduVictoria Gill | BBC Bilim Muhabiri
Endonezya’daki bir mağarada yapılan hafriyatta, 31 bin yıl öncesine ilişkin bir insan iskeletinde cerrahi ampütasyona dair en eski delile rastlandı.
Araştırmacılar, genç bir beşere ilişkin olduğu belirlenen iskelette bir bacağa ampütasyon uygulandığına dair ispatlar buldu.
Bu bulgu, bu karmaşık ameliyatın geçmişini 24 bin yıl daha geriye gdolayıyor.
Arkeologlar, ampütasyon yapılan kişinin ilişkin olduğu küme tarafınca vefatına kadar senelerca bakılmış olduğunu söylüyor.
İskeleti inceleyen Dr. Melandri Vlok, bacağa ameliyat yapıldığının “gayet net” olduğunu söylemiş oldu.
Araştırmanın detayları Nature mecmuasında yayımlandı.
Kalıntılar ayrıntılı incelendiğinde, ampütasyonun çocukluk periyodunda yapıldığı tespit edildi.
Bacak kemiğindeki büyüme ve düzgünleşme izleri, bu kişinin ameliyat daha sonrasında güzelleştiğini ve altı ila dokuz yıl daha yaşadığını, muhtemelen onlu yaşlarının sonunda ya da yirmili yaşlarının başında öldüğünü gösteriyor.
Mezar, dünyanın en eski kaya sanatlarından kimilerine sahip olan Endonezya’nın Borneo adasındaki Doğu Kalimantan bölgesinde yer alan Liang Tebo mağiçinde kazıldı.
Mezarı bulan ve hafriyat yapan üç araştırmacıdan biri olan Avustralya’daki Griffith Üniversitesi’nden Dr. Tim Maloney, kemikler ortaya çıktığında “hem heyecanlandığını tıpkı vakitte dehşete düştüğünü” söylemiş oldu:
“Tortuları epey dikkatli bir biçimde temizledik ve kalıntıların alt yarısını kayda geçirdik. Sol ayağın olmadığını, kalan kemik modüllerinin da sıra dışı olduğunu fark ettik.
” Ameliyat da dahil olmak üzere buna niye olabilecek çeşitli olasılıklar bizi heyecanlandırdı.”
Kazı takımı ondan sonrasında Sydney Üniversitesi’nde vazife yapan Dr. Vlok’tan kalıntıları incelemesini istedi. Vlok, “bu biçimde bir keşifte heyecan ve hüzün bir ortada yaşanır, çünkü bu bir insanın başına gelmiştir. Bu kişi bir çocuk ve 31 bin yıl evvel fazlaca acı çekmiştir” dedi.
Dr. Maloney, güzelleşme sürecinde ve daha sonrasında bu bireye bakıldığına dair işaretlere rastladıkları için arkeologların bunu rastgele bir ceza ya da ritüelden fazla bir ameliyat olarak değerlendirdiklerini deklare etti.
Keşifte yer almayan lakin bulguları inceleyen Durham Üniversitesi arkeoloğu Profesör Charlotte Robertson da, tıp ve cerrahinin insanlık tarihinde geç ortaya çıktığı görüşüne meydan okuduklarını söylemiş oldu.
Robertson, “Bu bize bakımın insan olmanın içkin bir modülü olduğunu gösteriyor” dedi.
Ampütasyonların, insan anatomisi ve cerrahi hijyen konusunda kapsamlı bir bilgi birikimi ve değerli bir teknik maharet gerektirdiğine dikkat çeken Robertson şu değerlendirmede bulundu:
“Günümüzde ampütasyon deyince, epeyce inançlı bir operasyon olduğunu bilirsiniz. Şahsa anestezi ve steril prosedürler, kanama denetimi ve ağrı kesici uygulanır. daha sonra bir bakıyorsunuz ki 31 bin yıl evvel de birisi bu şahsa ampütasyon yapmış ve başarılı olmuş.”
Dr. Maloney ve meslektaşları artık de o devirde ne cins taş cerrahi aletlerin kullanılmış olabileceğini araştırıyor.
Endonezya’daki bir mağarada yapılan hafriyatta, 31 bin yıl öncesine ilişkin bir insan iskeletinde cerrahi ampütasyona dair en eski delile rastlandı.
Araştırmacılar, genç bir beşere ilişkin olduğu belirlenen iskelette bir bacağa ampütasyon uygulandığına dair ispatlar buldu.
Bu bulgu, bu karmaşık ameliyatın geçmişini 24 bin yıl daha geriye gdolayıyor.
Arkeologlar, ampütasyon yapılan kişinin ilişkin olduğu küme tarafınca vefatına kadar senelerca bakılmış olduğunu söylüyor.
İskeleti inceleyen Dr. Melandri Vlok, bacağa ameliyat yapıldığının “gayet net” olduğunu söylemiş oldu.
Araştırmanın detayları Nature mecmuasında yayımlandı.
Kalıntılar ayrıntılı incelendiğinde, ampütasyonun çocukluk periyodunda yapıldığı tespit edildi.
Bacak kemiğindeki büyüme ve düzgünleşme izleri, bu kişinin ameliyat daha sonrasında güzelleştiğini ve altı ila dokuz yıl daha yaşadığını, muhtemelen onlu yaşlarının sonunda ya da yirmili yaşlarının başında öldüğünü gösteriyor.
Mezar, dünyanın en eski kaya sanatlarından kimilerine sahip olan Endonezya’nın Borneo adasındaki Doğu Kalimantan bölgesinde yer alan Liang Tebo mağiçinde kazıldı.
Mezarı bulan ve hafriyat yapan üç araştırmacıdan biri olan Avustralya’daki Griffith Üniversitesi’nden Dr. Tim Maloney, kemikler ortaya çıktığında “hem heyecanlandığını tıpkı vakitte dehşete düştüğünü” söylemiş oldu:
“Tortuları epey dikkatli bir biçimde temizledik ve kalıntıların alt yarısını kayda geçirdik. Sol ayağın olmadığını, kalan kemik modüllerinin da sıra dışı olduğunu fark ettik.
” Ameliyat da dahil olmak üzere buna niye olabilecek çeşitli olasılıklar bizi heyecanlandırdı.”
Kazı takımı ondan sonrasında Sydney Üniversitesi’nde vazife yapan Dr. Vlok’tan kalıntıları incelemesini istedi. Vlok, “bu biçimde bir keşifte heyecan ve hüzün bir ortada yaşanır, çünkü bu bir insanın başına gelmiştir. Bu kişi bir çocuk ve 31 bin yıl evvel fazlaca acı çekmiştir” dedi.
Dr. Maloney, güzelleşme sürecinde ve daha sonrasında bu bireye bakıldığına dair işaretlere rastladıkları için arkeologların bunu rastgele bir ceza ya da ritüelden fazla bir ameliyat olarak değerlendirdiklerini deklare etti.
Keşifte yer almayan lakin bulguları inceleyen Durham Üniversitesi arkeoloğu Profesör Charlotte Robertson da, tıp ve cerrahinin insanlık tarihinde geç ortaya çıktığı görüşüne meydan okuduklarını söylemiş oldu.
Robertson, “Bu bize bakımın insan olmanın içkin bir modülü olduğunu gösteriyor” dedi.
Ampütasyonların, insan anatomisi ve cerrahi hijyen konusunda kapsamlı bir bilgi birikimi ve değerli bir teknik maharet gerektirdiğine dikkat çeken Robertson şu değerlendirmede bulundu:
“Günümüzde ampütasyon deyince, epeyce inançlı bir operasyon olduğunu bilirsiniz. Şahsa anestezi ve steril prosedürler, kanama denetimi ve ağrı kesici uygulanır. daha sonra bir bakıyorsunuz ki 31 bin yıl evvel de birisi bu şahsa ampütasyon yapmış ve başarılı olmuş.”
Dr. Maloney ve meslektaşları artık de o devirde ne cins taş cerrahi aletlerin kullanılmış olabileceğini araştırıyor.